Endodonti (Kanal tedavisi) Nedir?
Dişin iç kısmında mine ve dentin tabakasının altında pulpa dediğimiz diş sinirleri vardır. Pulpa dişe canlılığını veren ve köke kadar uzanan bir bölümdür. Bu canlı bölümün çürük , travma gibi çeşitli nedenlerle iltihaplanması veya mikroorganizmaların yerleşmesiyle enfekte olarak hasar görmesi veya ölmesi gibi durumlarda uygulanması gereken tedaviye kanal tedavisi denir. Kanal tedavisinin işlemi 1 ile 3 seans sürmekle beraber genellikle dişin durumuna bağlı olarak seans sayısı değişir. Abseli dişlerde seans sayısı artabilir. Ancak gelişen günümüz teknolojiyle beraber artık bu süre daha azalmış, kanal tedavisi daha hızlı ve etkin yapılabilir hala gelmiştir.
Kanal Tedavisi Hangi Durumlarda Yapılır?
• Yüksek yapılmış dolgu veya protezlerde
• Çürüğün dişin sinirine kadar ilerlemesi durumunda
• Dişin sinirinin de dahil olduğu travmalarda
• İleri seviyede dişeti hastalıklarında
• İleri derecede oluşmuş hassasiyetlerin giderilmesinde
• Bazı ortodontik tedavilerde aşırı baskı sonucunda dişin canlılığını kaybettiği
durumlarda
Ne Zaman Kanal Tedavisi Yapılır?
• Soğuk sıcak hassasiyetinin başlaması
,
• Nedensiz ağrı
,
• Dişte renk değişmesi
,
• Yemek yerken ağrıması
,
• Apse ve yüzde şişlik oluşması
,
• Bazı durumlarda kanal tedavisi gerektiği sadece röntgen ve diş hekimi muayenesi
sırasında anlaşılabilir.
Kanal Tedavisi Nasıl Yapılır?
İlk olarak kanal tedavisi uygulanacak diş ve diş çevresi lokal anestesiyle uyuşturulur.
Ardından dişin çürüğü temizlenerek, dişin sinirlerine ulaşmak için bir alan açılır. Diş
sinirleri alınır , dişin içindeki kanallar şekillendirilip mikroplardan temizlenir.
Kanal boyları röntgen alınarak ölçülür. Genişletilen kanalın içi kanal dolgu
materyalleri ile doldurulur. Sonrasında doktorunuzun uygun gördüğü dolgu, kron gibi
restorasyonlar yapılır. Böylece dişin estetik ve fonksiyonel olarak devamı sağlanır.
Bütün işlem lokal anestesi ile yapıldığından hasta ağrı hissetmez.
Dişin kökünde apse olması durumunda özel bir ilaç konarak bekletilir. İlacın etkili
olabilmesi için 5-7 gün dişin ilaçlı kalması gerekir. Bu sürede diş geçici bir dolgu
maddesiyle kapatılır.
Kanal Tedavisi Neden Yapılır?
Kanal tedavisi çürük dişin mikroplardan temizlenerek uzun süre ağızda kalmasını sağlamak, diş kaybını önlemek amacıyla yapılır. Çürüyen dişe gerekli tedavi uygulanmadığı zaman tek zararınız diş kaybı olmaz. O bölgedeki kemiğin aktif halde kalmaması durumda çene kemiğinde erimeye yol açabilir. Bu da eksik dişlerin yerine yapılabilecek diğer tedavilerin yapılmasını engeller.
Kanal Tedavisi Yapılan Dişlerin Ömrü Ne Kadardır?
İyi yapılmış bir kanal tedavisi sonucunda diş ömür boyu ağızda kalabilir. İkinci bir etken de iyi ve düzenli yapılan ağız bakımı ve doktor kontrolleridir. Dişlerin düzenli ve doğru fırçalanması, diş ipi , gargara kullanılması ve 6 ayda bir diş hekimi kontrolüne gelinmesi çok önemlidir. Kanal tedavisi yapılmış dişler diğer dişlere oranla daha kırılgandır.
Kanal Tedavisi Yapılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Anestezinin etkisi geçene kadar bir şey yiyip içmeyin. Anestezi etkisindeyken farkında olmadan dudağınızı veya damağınızı ısırabilirsiniz. Kanal tedaviniz devam ederken sert besinler tüketmeyiniz. Dişinize geçici dolgu konduğundan dişiniz kırılabilir. Seans aralarında şiddetli ağrınız olursa pansuman için doktorunuza başvurunuz. Bazı durumlarda yüzde şişmeler olabilir. Bu durum pansumanlarla düzeltilir.
Kanal Tedavisi Ne kadar Sürer?
Kanal tedavisi dişin durumuna bağlı olarak bazı durumlarda tek seansta biterken, dişin iltihaplı, apseli olması durumunda birkaç seans sürebilir. Komplike olamayan kanal tedavisi tek seansta bitebilir. Diş iyileştikten sonra kanal dolgusu yapılır. Bu sürenin uzunluğu da dişe bağlıdır.
Kanal Tedavisinin Seansları Uzun mudur?
Sanılanın aksine kanal tedavisinde seanslar uzun sürmez. Hastanın hazırlanması , anestezi yapılması uyuşma süresi ve tedavinin tamamlanması 30 dakika ile 1 saat arası olabilir.
Kanal Tedavisi Ağrılı Bir İşlem midir?
Kanal tedavisi esnasında diş ve dişin çevresi lokal anesteziyle uyuşturulduğundan herhangi bir ağrı hissedilmez.
Kanal Tedavisi Sırasında Antibiyotik Kullanmama Gerek Var mı?
Herhangi bir enfeksiyon , aşırı hassasiyet yok ise antibiyotik kullanmaya gerek yoktur. İlaç kullanıp kullanmayacağınıza diş hekiminizi muayene ederek ve tedavi sırasında karar vererek sizi bilgilendirecektir.
Kanal Tedavisinden Sonra Ağrım Olur mu?
Kanal tedavisinden sonra dişe bastırdığınızda ağrı şikayeti olabilir. Bu durum birkaç gün sürebilir. En iyi çözüm birkaç gün o dişi kullanmamaktır. Eğer daha fazla sürer, ağrı şikayetleriniz artarsa diş hekiminize danışın .
Kanal Tedavisi Yapılan Diş Öleceği İçin Bu Tedaviden Kaçınılmalı mıdır?
Kanal tedavisi yapılan diş, fonksiyonunu sürdürmeye devam eder. Sadece sıcak soğuk gibi dış uyaranlara cevap vermez. Kısacası diş kaybı olmaz, diş yerinde kalarak tüm fonksiyonlarını yerine getirir. Fakat kanal tedavisi gerektiği halde tedavi yapılmayan dişe çekim yapılması gerekeceğinden bu dişin yeri boş kalacaktır. Boş kalan diş yerine ya köprü ya da implant yapılması gerekeceğinden daha maliyetli ve uzun bir tedavi süreciyle karşı karşıya kalınacaktır. Kanal tedavisi dişi kurtarmak için yapılacak son tedavidir, sonrası çekim ve diş kaybıdır.
Ağrı Yapan Her Dişe Kanal Tedavisi Uygulanmalı mıdır?
Ağrıyan veya çürüyen her dişe kanal tedavisi yapılmaz. Bunu belirleyecek olan dişin durumudur. Ağızdaki bakterilerden kaynaklı oluşabilecek hafif ağrı ile kendini gösteren veya hiç ağrı yapmayan bu çürükler ilk etapta sadece dolguyla tedavi edilebilir. Bu durumdaki tedavi edilmeyen dişlerdeki bakteriler dişin özü denilen kısmına ilerleyerek iltihaplanmaya neden olur. İşte bu iltihaplanma durumunda da kanal tedavisi yapılabilir. İltihabın çok ilerlediği ve şiddetli ağrı yaşayan bu kişilerde kanal tedavisi mümkün olmuyorsa dişin çekilmesi gerekebilir.
Kanal Tedavisinden Sonra Ağrılar Devam Ederse Ne Yapmalıyım?
Nadiren de olsa bazı durumlarda ağrı devam ediyorsa kanal dolgusu eksik veya yetersiz yapılmış olabilir. Bunun gibi durumlarda genellikle ‘retreatment’ adı verilen ve kanal dolgusunun sökülerek, kök kanalının tekrar temizlenip, yeniden doldurulması işlemi uygulanır. Eğer bu tedavi yapıldıktan sonra da sonuç alınamamışsa “kök ucu rezeksiyonu (apikal rezeksiyon) ” adı verilen cerrahi yöntemle diş tedavi edilebilir.
Apikal Rezeksiyon / Kök ucu Rezeksiyonu Nedir?
Dişe yapılan kanal tedavisinde bazı durumlarda , iltahabın giderilmesinde tek başına yeterli olamaz, kök ucundaki abse büyümüye devam eder . Böyle bir durumda kanal tedavisi uygulansa da hastanın ağrısı geçmez. Bunun için Hasarlı dokunun ve kök ucunun cerrahi olarak alınması gerekebilir.
Apikal Rezeksiyon / Kök ucu Rezeksiyonu Nasıl Yapılır?
Apikal rezeksiyon ameliyatı; lokal anestezi altında yapılan ve yaklaşık 30 dakika süren bir operasyondur. Dişin kökünde ve apsenin olduğu bölgede çene kemiği üzerinden küçük bir pencere açılır. Sonrasında apse temizlenir ve dikiş atılarak kapatılır . İşlem bittikten bir süre sonra enfeksiyon iyileşir ve yeni kemik dokusu oluşması için zamana bırakılır.
Apikal Rezeksiyon Gerektiren Durumlar Nelerdir?
• Kanal tedavisinde başarılı olunmadığı durumlarda ,
• Travma sonucu diş kökünde oluşan kırıklarda kırık parçanın çıkarılıp dişin
kurtarılabileceği durumlarda,
• Diş kökündeki lezyondan biyopsi alınması gereken durumlarda,
• Altında daimi diş oluşmamış olan ancak kökünde lezyon oluşmuş süt dişleri için,
• Diş kökünde kist oluşması durumunda,
• Diş kökünün yapısal veya şekilsel bozukluğu sebebi ile kanal tedavisinin tam olarak
uygulanamadığı durumlarda,
• Diş üzerinde çıkarılamayan bir restorasyonun bulunması nedeniyle kanal tedavisinin
uygulanamadığı durumlarda,
• Kanal Tedavisi sırasında diş içinde alet kırıldıysa, kırılan aletin de mutlaka
çıkarılması gerekiyorsa, aleti çıkarmak amacıyla,
• Kanal tedavisi yapılmış dişlerde hastanın ağrısının devam ettiği durumlarda apikal
rezeksiyon uygulanabilir.
Hamilelerde Kanal Tedavisi Uygulanabilir mi?
Bazı gerekli durumlarda , kadın doğum doktorunun bilgisi ve onayı dahilinde, gebeliğin belirli aylarında kanal tedavisi uygulanabilir.